november 2014
De uitgever weet dat ik van nonsens versjes hou en gaf me een boek mee: The puffin Mother Goose treasury, geïllustreerd door Raymond Briggs, inderdaad de illustrator van De
sneeuwman.
De uitgever wil wat met het boek, wat weet hij nog niet precies.
‘Kijk er eens naar,’ zei hij en dat doe ik en meer dan dat. Ik lees en kijk en herlees en sla aan het vertalen, wat meestal neerkomt op hertalen.
Bij Pat-a cake ben ik min of meer dicht bij het origineel gebleven. Dit staat er in het Engels:
Pat-a-cake, pat-a-cake, baker’s man,
Bake me a cake as fast as you can;
Pat it and prick it, and mark it with T
Put it in the oven for Tommy and me
En dit heb ik ervan gemaakt:
Bakkertje Bakgraag, bak je vandaag
Een cake voor mijn knorrende maag?
Zet een T op de cake, dan maak je me blij
Dan weet ik de cake is voor Tommie en mij.
Soms raak ik zo ver van het origineel verwijderd dat er een nieuw vers ontstaat, een geïnspireerd-op-vers, om het zo maar eens uit te drukken, zoals het geval is bij Old Farmer Giles Old
farmer Giles
He went seven miles
With his faithful dog Old Rover;
And Old Farmer Giles
When he came to the stiles,
Took a run, and jumped clean over.
Dat mocht wel wat gekker vond ik:
Heer Hugo Waard
Klom op zijn paard
En gaf het de sporen.
Heer Hugo Waard
Sprong met een vaart
Over de Haarlemmer Toren.
Vooruit, nog een voorbeeld:
Little Blue Ben, who lives in the glen,
Keeps a blue cat and one blue hen,
Which lays of blue eggs a score and ten;
Where shall I find the little Blue Ben?
Little Blue Ben heb ik vertaald in Kleine Ben Blauw. Dat zit nog dicht op het origineel, maar dan:
Kleine Ben Blauw heeft geen moeder de vrouw
Wel een kat en kip en beiden zijn blauw
De kip zegt miauw en de kat van Ben Blauw
Legt voor dag en voor dauw
Een ei in de mooiste kleur blauw
Kan dat wel? Een vertaling maken die zover van het origineel afdrijft dat er een nieuw vers ontstaat? Ja, je ziet toch dat het kan.
Een iets serieuzer antwoord: alle versjes in The Puffin Mother Goose Treasury zijn traditionals, ze zijn zo oud dat de maker niet meer is te achterhalen. Ze zijn door de tijd op
reis gegaan, van mond op mond doorgegeven en dan verandert er onderweg wel eens een woordje of een, twee, drie, veel.